Ρήξη Αχίλλειου Τένοντα

Μπορεί να θεωρηθεί απλή σύμπτωση αλλά τον τελευταίο καιρό ακούω όλο και περισσότερο για ρήξεις αχιλλείου (ολικές ή μερικές) σε νέα, απολύτως υγιή άτομα που αθλούνται μάλιστα συστηματικά. Τι μπορεί να οδήγησε σε αυτόν τον βαρύ τραυματισμό, πώς μπορούσε να αποφευχθεί και πώς θα αντιμετωπισθεί? Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που θα προσπαθήσω να σας απαντήσω στις παρακάτω γραμμές.

Αρχικά πρέπει να αναφερθεί πως ο αχίλλειος τένοντας είναι ο ισχυρότερος ανθρώπινος τένοντας και δημιουργείται από τον γαστροκνήμιο και τον υποκνημίδιο (εμπλέκεται και ο πελματικός μία πολλή μικρή μυική δομή) και καταφύεται στην πτέρνα. Με την σύσπαση των εμπλεκομένων αυτών μυών πραγματοποιείται η κίνηση της πελματιαίας κάμψης ή αλλιώς κάμψης της ποδοκνημικής. Εδώ πρέπει να σταθούμε μιας και η κίνηση αυτή δίνει την ώθηση του σώματος προς τα εμπρός είτε περπατάμε, είτε τρέχουμε είτε κάνουμε άλμα.

Η πάθηση αυτή προτιμά κυρίως τους άνδρες ηλικίας 30 έως 50 ετών οι οποίοι έπειτα από απότομο sprint ή άλμα και άμεση-έντονη σύσπαση του αχιλλείου προκάλεσαν την ρήξη του. Παράγοντες όπως η μειωμένη ελαστικότητα του τένοντα, η ελλειπής προθέρμανση, η παρατεταμένη αθλητική δραστηριότητα, ο υπερβάλλων ζήλος,η υπέρμετρη χρήση στεροειδών φαρμάκων και η ενασχόληση με άθλημα που απαιτεί ανάλογη σωματική προετοιμασία (απροπόνητος αθλητής του Σαββατοκύριακού με παραπάνω σωματικά κιλά), αυξάνουν την πιθανότητα τραυματισμού.

Κλινική εικόνα

Κατά την ρήξη συνήθως υπάρχει απουσία πόνου στον αθλούμενο με έντονο το αίσθημα της ξαφνικής παύσης της πελματιαίας κάμψης σαν να τον χτύπησε κάποιος στην πτέρνα με αδυναμία φυσικά της κίνησης ακόμη και της στάσης σε κάποιες περιπτώσεις. Εδώ οφείλω σαν θεραπευτής να σταθώ, αν κάποιος καταλάβει ή έστω υποψιαστεί τέτοιον τραυματισμό πρέπει να κάτσει άμεσα στο έδαφος και να περιμένει να τον μεταφέρουν στο πλησιέστερο ιατρικό κέντρο μιας και η προσπάθεια φόρτισης του μέλους ή προσπάθεια βάδισης ή ακόμη άλματος (κάποιο “δοκιμάζουν΄΄ το πόδι πράγμα δολοφονικό) μπορεί να φέρει το πάνω μέρος του κομμένου αχιλλείου πιο κοντά στους μύες που συσπόνται και να κάνει την δουλειά του χειρούργου πιο δύσκολη με φυσικό επακόλουθο η αποκατάσταση να αργήσει λίγο και το μετεγχειρητικό άλγος να είναι μεγαλύτερο. Άρα απουσία οποιασδήποτε φόρτισης του μέλους περιμένουμε μεταφορά σε ιατρικό κέντρο.

Έπειτα παρατηρείται οίδημα, άλγος κατά την ψηλάφηση (ο ιατρός παρατηρεί και κενό στο σημείο) και αιμάτωμα στην περιοχή της ρήξης.

Δοκιμασία Thompson

Πέραν της ψηλάφησης ένας ιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει την παραπάνω δοκιμασία για ασφαλή συμπεράσματα. Ο ασθενής βρίσκεται πρηνή (μπρούμητα) με το πάσχον μέλος έξω από το κρεβάτι, ο ιατρός σφίγγει τους μύες της γαστροκνημίας και περιμένει να δει κίνηση πελματιαίας κάμψης. Απουσία της κίνησης σημαίνει ρήξη. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει μικρή κίνηση λόγω υποβοήθησης του τένοντα του οπισθίου κνημιαίου και των μακρών καμπτήρων των δακτύλων αλλά η βάδιση στις μύτες είναι αδύνατη ß ρήξη!

Μία μαγνητική τομογραφία δείχνει όπως είναι λογικό την ρήξη.

Αντιμετώπιση

Δύο είναι οι τρόποι αντιμετώπισης μίας τέτοιας κάκωσης, ο πρώτος είναι συντηρητικά και ο δεύτερος επεμβατικά.

Με την συντηρητική αντιμετώπιση κάποιες έρευνες υποστηρίζουν πως η πιθανότητα επανατραυματισμού ή μη σωστής επούλωσης είναι περίπου 40%. Γίνεται χρήση κνημοποδικού νάρθηκα για 2 εβδομάδες σε θέση πελματιαίας κάμψης, επαναξέταση από τον ιατρό και τοποθέτηση συνθετικού γυψονάρθηκα για άλλες 4 εβδομάδες σε θέση πελματιαίας κάμψης. Μετά το πέρας των 4 αυτών εβδομάδων μπαίνει λειτουργικός νάρθηκας και υπάρχει σταδιακή φόρτιση του μέλους (2-3 εβδομάδες περίπου). Στο σημείο αυτό μπαίνει και η φυσικοθεραπεία που πρωταρχικό ρόλο έχει την προστασία της επούλωσης του τένοντα και την μερική-σταδιακή κινητοποίηση της περιοχής.  Το μεγάλο ποσοστό επανατραυματισμού καθώς και ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την συντηρητική αγωγή (χωρίς φυσικά να ξέρεις αν θα είναι πετυχημένη) καθιστά αυτό τον τρόπο αντιμετώπισης μη αποδεκτό ειδικά σε νέους και δραστήριους ανθρώπους (συνίσταται κυρίως σε ηλικιωμένους).

Με την χειρουργική αντιμετώπιση οι λύσεις είναι δύο, ή κλασική ανοικτή επέμβαση συρραφής ή διαδερμική συρραφή αχιλλείου με μικρές οπές και όχι μεγάλη κλασική τομή. Και στις δύο περιπτώσεις έπειτα μπαίνει μία μπότα ακινητοποίησης-με ειδικά υποπτέρνια (σφήνες) που φέρνουν το πόδι σε μερική πελματιαία κάμψη-τα οποία σταδιακά αφαιρούνται.

Στις 15 περίπου ημέρες αφαιρούνται τα ράμματα ενώ η μπότα παραμένει 3-5 εβδομάδες ανάλογα τις οδηγίες του χειρούργου. Στις 3 περίπου εβδομάδες μετά το χειρουργείο ξεκινούν οι φυσικοθεραπείες.

Στόχος μας είναι η σταδιακή επανάκτηση του εύρους τροχιάς (πάντα σε συνεχή επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό που χειρούργησε τον ασθενή), η μείωση του άλγους και του οιδήματος της περιοχής και η αποτροπή τυχόν επιπλοκών.

Στην συνέχεια εφαρμόζουμε μηχανήματα με αντιφλεγμονώδη δράση, αύξηση της επουλωτικής διαδικασίας, μείωση της πιθανότητας δημιουργίας ουλώδους συνδετικού ιστού και το δινόλουτρο με σκοπό την μείωση του μετεγχειρητικού οιδήματος.

Ενώ το πρωτόκολλο προχωρά κανονικά ο ασθενής αρχίζει να κάνει καθημερινές δραστηριότητες με προσοχή ενώ παράλληλα ο φυσικοθεραπευτής αυξάνει την δύναμη ,την ελαστικότητα και την ιδιοδεκτικότητα της περιοχής.

Αν ακολουθηθεί επιθετικό πρωτόκολλο αποκατάστασης (κρίνεται και συναποφασίζεται από τον χειρούργο ιατρό και από τον φυσικοθεραπευτή) σε 4 μήνες μετά το χειρουργείο ο ασθενής είναι έτοιμος να κάνει ό,τι και πριν από αυτό. Σε περίπτωση που ακολουθηθεί κλασικό πρωτόκολλο αποκατάστασης η αποκατάσταση διαρκεί 5 έως 6 μήνες ανάλογα το περιστατικό.

Κάνετε πάντα καλή προθέρμανση πριν την άσκηση και ποτέ μην υπερτιμάτε τις δυνατότητές σας. Δυστυχώς ο τραυματισμός αυτός άπτεται και στην “κακιά στιγμή” αλλά τουλάχιστον όσο περνάει από το χέρι μας ας τον αποτρέψουμε όσο περισσότερο μπορούμε.